مقدمه

گچ ( پنل گچی )، شناخته شده‌ترین نمونه از مواد معدنی است که نه تنها در صنعت ساخت و ساز، بلکه در هنر، پزشکی و بسیاری موارد دیگر کاربرد دارد. برای کاربردی نمودن آن، نیازمند طی کردن مراحلی است که پس از استخراج از معدن و در ادامه بدست کارخانجات ساخت و پالایش، قابل توزیع خواهد شد. استان‌های سمنان، اصفهان، خراسان رضوی و تهران از جمله استان‌هایی هستند که محل استخراج این منبع گرانبها در آنها به وفور یافت می‌شود.

ایران، از لحاظ ذخایر معادن گچ در وضعیت بسیار خوبی قرار دارد و علاوه بر غنی بودن در بخش ذخایر، از لحاظ پراکندگی نیز در سطح بالایی قرار دارد. اما متاسفانه علاوه بر این مزایا و با وجود این که ذخایر گچ در عمق کمی نیز قرار دارند میزان بهره‌برداری از معادن گچ به میزان مطلوب نبوده است. صنعت گچ یکی از صنایعی است که به لحاظ کاربرد بسیار در بخش ساخت‌وساز، ارتباط بالایی با بازار مسکن دارد.

با پیشرفت و تکامل دنیای امروز نیاز به مواد جایگزین با کیفیت بالاتر یک امر حیاتی و ضروری می باشد. بر این اساس کاربرد پانل ها و قطعات گچی با روکش کاغذی تاثیر قابل ملاحظه‌ای در کاهش هزینه‌های ساخت و افزایش دوام و کارایی ساختمان ها دارند. می توان گفت با توجه به مزایای اشاره شده پانل گچی با روکش کاغذی کالای استراتژیکی در ساختمان‌سازی محسوب می‌شوند.

بطور عمده پانل‌ها و صفحات روکش‌دار گچی دارای هسته گچی بوده و سطح و لبه‌های طولی آنها با کاغذ مخصوص پوشانده شده است. شامل لایه‌ی میانی گچی و لایه‌ای کاغذی با رنگ‌های مختلف در لبه‌ی آنها هستند. این پنل‌ها در ساخت و سازهای خشک بکار می­روند و علاوه بر استفاده از این پانل‌ها در سقف از آنها در دیوارهای جداکننده کناف و دیوارهای پوششی نیز استفاده می­شود.

ضرورت اجرای طرح

باتوجه به این که اغلب معادن، مصالح ساختمانی از قبیل گچ ، اهک و سیمان به فراوانی در ایران وجود دارد، از این رو بهره‌گیری از پیشرفت‌های کشورهای صنعتی که در زمینه ساخت مصالح ساختمانی مدرن و کاربرد آن تجربیات فراوان داشته و در صنعت ساختمان سازی، خود به وفور از این گونه مصالح و مواد استفاده می‌نمایند، بیش از پیش ضرورت دارد.

از طرفی  استان سمنان که ظرفیت بسیار ویژه‌ای در حوزه معادن گچ دارد، به تنهایی ۶درصد گچ دنیا و ۸۰ درصد گچ کشور را تأمین می‌کند. لذا  صنعت گچ با این وضعیت برای فعالان این بخش مقرون ‌به‌صرفه نیست و لذا حرکت به سمت تولید فرآورده‌های نوین گچی در استان سمنان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.

معرفی محصول ( پنل گچی )

تخته گچی به انگلیسی Gypsum Board ، نام فنی مصالح ساختمانی یعنی صفحات روکش‌دار گچی است. این صفحات متشکل از یک هسته گچی بوده و با ورقه‌های کاغذ کرافت یا فایبر گلاس پوشش داده می‌شود تا به خوبی چسبیده و به شکل صفحه‌ای مسطح و مستطیل دربیاید. تخته گچی به طورعمده از ترکیب آب و گچ که اندازه آن نسبت به گچ ساختمانی ریزتر است، درست می‌شود. همچنین برخی مواد افزودنی برای به وجود آوردن خصوصیات ویژه با توجه به نوع استفاده در آن ریخته می‌شود. صفحات گچی، جزوء محصولات پیش‌ساخته بوده که دارای ضخامت بین ۸- ۲۵ میلی‌متر و وزن ظاهری ۹۵۰- ۷۵۰ مترمکعب است. صفحات روکش‌دار گچی براساس نوع کاربرد، ابعاد، ضخامت و همچنین کاغذ مصرفی تقسیم‌بندی می‌شوند:

معرفی محصول	مشخصات  محصول	کاربرد محصول	تصویر
پنل گچی ساده (RG)	در این نوع صفحات روکش‌دار گچی با استفاده از کاغذ معمولی تهیه می‌شوند و بیشتر برای مصارف عمومی که خطر حریق و رطوبت در آن وجود ندارد مانند دیوار پوششی، دیوار جداکننده و سقف کاذب، مورد استفاده قرار می‌گیرد.	صفحات روکش‌دار گچی کاربرد بسیار گسترده‌ای دارند، آن‌ها می‌توانند تبدیل به یک جداکننده شوند یا مصالحی با کیفیت برای بازسازی خانه یا شرکت‌ها. از کاربردهای پنل‌ گچی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: *انواع دیوار (داخلی، خارجی، پارتیشن و …) *انواع سقف حمام، آشپزخانه، سرویس بهداشتی *تاسیسات *بازسازی ساختمان و طراحی دکوراسیون داخلی *انواع تراس
پنل گچی ضد رطوبت (MR)	به دلیل ساختار این نوع صفحات روکش‌دار گچی، برای محیط‌های مرطوب مانند آشپزخانه، سرویس بهداشتی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترکیب پنل گچی ضد رطوبت علاوه بر گچ و آب، مواد افزودنی مقاوم‌کنند در مقابل رطوبت و کاغذ مخصوص است.
پنل گچی ضد حریق (FR)	الیاف مخصوص و کاغذ مقاوم، از مواد اصلی صفحات روکش دار گچی ضد حریق هستند که برای مکان‌هایی که احتمال حریق در آن‌جا زیاد است مانند داکت‌های تاسیساتی، چاه آسانسور، پوشش تیر برق و … استفاده می‌شود.
پنل گچی ضد رطوبت و حریق (FM)	صفحات روکش دار گچی مقاوم در برابر رطوبت و حریق از الیاف شیشه و مواد خاص تهیه می‌شوند که برای مکان‌هایی خطر حریق و رطوبت در آن‌ها بسیار وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کد ایسیک پنل‌های گچی

کد آیسیک پنل گچی محصول ۲۶۹۵۵۱۲۴۱۶ ( و کد ۸ رقمی ۲۶۹۵۱۱۷۶ ) از گروه ساخت سایر محصولات غیر فلزی زیر گروه ساخت کانال های بتنی ، سیمانی و گچی ( ۲۶۹۵ ) می باشد .

شماره تعرفه گمرکی

پانل گچی تحت زیر فصل تعرفه ۶۸۰۹ مقررات گمرکی ایران با عنوان لوحه ، صفحه ، ورق ، همانند از گچ ، پوشیده شده با کاغذ و یا مقوا  مسلح شده باشند ، با زیر تعرفه ۶۸۰۹۱۱۰۰ با احتساب ۲۶% حقوق گمرکی وارد و صادر می شود.

اهمیت استراتژیکی کالا در ایران و بازارهای خارجی

گچ محصولی است که در صنایع مختلف مورد استقاده قرار می گیرد و بدون آن بسیاری از صنایع به ویژه ساختمانی، پزشکی و ریخته گری کارآمدی لازم خود را از دست می دهد. مصرف گچ از دیرباز در این صنایع جایگاه خود را پیدا کرده است.  نکته قابل ذکر این است که در حال حاضر در کشورمان به ویژه در استان سمنان واحد‌های صنعتی زیادی در حال تولید گچ ساختمانی بوده و حتی می‌توان گفت که بازار برای این محصول به حد اشباع رسیده است. در حالی که در این میان گچ‌هایی با کاربری‌های خاص و مدرن به دلیل برخورداری از بازار جهانی و قابلیت صادراتی می‌توانند مطرح گردند.

با پیشرفت و تکامل دنیای امروز نیاز به مواد جایگزین با کیفیت بالاتر یک امر حیاتی و ضروری می‌باشد. بر این اساس کاربرد پانل‌ها و قطعات گچی با روکش کاغذی تاثیر قابل ملاحظه‌ای در کاهش هزینه‌های ساخت و افزایش دوام و کارایی ساختمان‌ها دارند و می توان گفت با توجه به مزایای اشاره شده پانل های گچی با روکش کاغذی کالای استراتژیکی در ساختمان سازی محسوب می‌شوند.

صفحات روکش دار گچی محصولی جدید برای توسعه دیوارهای بیرونی و خارجی ساختمان است. این دیوار از هسته گچی ساخته شده است و دارای خصوصیات برتری جهت کاهش صدا، مقابله با آتش سوزی و نصب سریع در محل است. لذا، وجود مصالحی مانند پانل‌های گچی باعث می‌شود  صنعت ساختمان به مرحله جدیدی از توسعه برسند.

بررسی کالاهای جایگزین

پانل‌های گچی خود جایگزین سیستم‌های سنتی بنایی گشته‌اند. از جمله دلایل آن می‌توان به وزن کم و سهولت اجرا اشاره کرد. از کالاهای جایگزین می‌توان به سقف­‌های کاذب چوبی، سقف کاذب شیشه‌ای ،سقف‌های کاذب  آکوستیک، سقف کاذب معرق سقف cnc، سقف کاذب طلقی (پلکسی گلس یا پلی کربنات)، سقف کاذب پی وی سی (pvc)، سقف کاذب مشبک اشاره نمود.

لذا با توجه به موارد مصرف محصول که در بخش‌های  قبل توضیح داده شد، کالایی می‌تواند جایگزین این محصول شود که در مزایای گفته شده دارای برتری باشد. در حال حاضر کالایی که دارای مزایایی نسبت به پانل‌ها و قطعات گچی باشد و از لحاظ قیمت با آن برابری کند، وجود ندارد. اما ممکن است مواد کامپوزیتی به عنوان کالای جایگزین برای پانل‌های گچی مطرح شوند.

بررسی بازار ها

بازار خارج

ایالات متحده آمریکا مهم‌ترین کشور در عرصه تجارت بین المللی محصولات گچی است. گچ خام را از کشورهایی نظیر مکزیک و کانادا  وارد می‌کند. با تولید محصولات وابسته به گچ  نظیر پانل‌های گچی، آن را به سایر کشور‌ها در جهان صادر می‌کند . صادرات آمریکا به کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکای لاتین صورت می‌گیرد.  از نظر درآمد حدود ۴۱ درصد سهم را به خود اختصاص داده است. ساخت منازل، مراکز تجاری و ادارات از جمله دلایل افزایش توجه به مصرف این پانل‌ها گچی می‌باشد .

عمده مصرف‌کنندگان محصولات گچی ساختمانی کشورهای آسیایی، آمریکای لاتین و اروپا  می‌باشند. رشد صنایع ساختمانی و افزایش تقاضا برای ساخت و ساز باعث رشد بازارمحصولات گچی در این کشورها شده است.باتوجه به استقبال از مصرف پانل‌های گچی در آسیا و اروپا، پیش‌بینی می‌شود مهم‌ترین مصرف‌کنندگان محصولات گچی طی سال‌های آتی باشند.

وضعیت عرضه و تقاضا در ایران

کشور ایران بزرگترین معدن سنگ گچ در دنیا را دارد. کیفیت پانل گچی بستگی زیادی به کیفیت گچ دارد. اغلب شرکت‌های تولیدکننده گچ در کشور کیفیت لازم را ندارند و به همین دلیل در حوزه صادرات این محصول ضعف وجود دارد. با توجه به آمار سازمان صنعت، معدن وتجارت تا انتهای سال ۱۴۰۰ در حدود ۲۰ واحد در زمینه تولید پانل های گچی فعالیت دارند. قدیمی‌ترین شرکت تولیدکننده پانل گچی در ایران، کناف ایران می‌باشد.اسامی برخی تولیدکننده پانل گچی:

1. شرکت آریا کنف برد (کارخانه گچ برگ سمنان)
2. شرکت Kplus (تهران)
3. شرکت آریا کنف برد (سمنان)
4. شرکت سافیت (مشهد)
5. گروه صنعتی هومن پلاستیک (تبریز)
6. گروه صنعتی پلاست وان (اصفهان)

در ایران کارخانجات بزرگ تولید گچ، مقدار محدودی پانل‌های گچی تولید می‌نمایند. متاسفانه آمار دقیق از میزان تولید و مصرف پانل‌های گچی در داخل کشور وجود ندارد.

تقاضا برای این محصولات در صنعت ساختمان می‌باشد. صفحات روکش‌دار گچی یا پانل گچی به دلیل مقاومت بالا، برای دیوارها، سقف، پارتیشن‌ در سازه‌های مسکونی، سازمانی و تجاری استفاده می‌شود. انواع پانل  گچی مقاوم در برابر آتش نیز هستند. این پانل ها علاوه بر موارد فوق، به عنوان پوشش‌دهنده تیرهای فلزی و بتنی و ستون‌های بزرگ در برخی صنایع و کارخانه‌ها به کار گرفته می‌شوند. پانل گچی مقاوم در برابر رطوبت نیز برای دیوار آشپزخانه، سرویس‌های بهداشتی و هر قسمت از محیط خانه یا ساختمان که با رطوبت سر و کار داردکاربرد دارد. افزایش تقاضای محصولات از بخش مسکونی همراه با افزایش هزینه مصرف‌کنندگان برای مصالح ساختمانی پیشرفته، تقاضای بازار گچ را افزایش داده است.

تعداد واحدهای فعال به تفکیک استان و ظرفیت تولید ارائه شده است. منابع اطلاعات مربوط واحدهای فعال و در حال تاسیس  از سازمان صنعت، معدن و تجارت دریافت گردیده است.

وضعیت واحد های فعال و در حال تاسیس پنل گچی

لیست واحدهای فعال (دارای پروانه بهره برداری ) پانل گچی

بررسی  واردات و صادرات محصول

بیشتر صفحات گچی وارداتی از کشورهای چین، ژاپن، کره، برخی از کشورهای اروپایی می باشد. برای واردات پانل نیاز به اخذ مجوزات لازم از سازمان استاندارد می‌باشد. شرایط ورود آن داشتن اجازه از وزارت صنعت، معدن و تجارت و پرداخت ۲۶ درصدی حقوق ورودی ( حقوق گمرکی ۴% و سود بازرگانی ۲۲% ) می‌باشد. لذا شرایط ویژه‌ای برای واردات این محصول در قانون دیده نشده است و محدودیتی برای صادرات و واردات آن وجود ندارد .

میزان واردات محصولات  بر اساس کد تعرفه ۶۸۰۹ و ۶۸۰۹۱۱۰۰ برای سال های ۹۶-۱۴۰۰

منبع: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران

عمده واردات  پنل‌های گچی از کشورهای چین ، امارت متحده عربی ، ترکیه و برخی از کشورهای اروپایی می‌باشد.

میزان صادرات محصولات بر اساس کد تعرفه ۶۸۰۹ برای سال های ۹۶-۱۴۰۰

منبع: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران

عمده صادرات پنل‌های گچی به کشور‌های عراق، قطر، ارمنستان، افغانستان، عمان، ترکمنستان، و…  می‌باشد. با توجه به بالا رفتن کیفیت تولیدات داخلی همچنین نیاز کشورهای همسایه ایران می‌توان چشم انداز بسیار روشنی را برای این صنعت متصور بود۔

بررسی اجمالی تکنولوژی و روشهای تولید محصول در کشور و مقایسه آن با دیگر کشورها

فرایند ساخت صفحات روکش دار گچی در ایران به ۲ صورت پیوسته و batch (مرحله بـه مرحلـه ) انجام می گیرد. در فرآیند batch ، پودر گچ و الیاف سلولزی در مخزن یک مخلوط کن، همگن شده و سپس در قالب‌های پلاستیکی مخصوص ریخته می‌شود. در مرحله بعـد وارد خـشک کـن مـی‌شود. این در حالیست که در فرآیند پیوسته همه این مراحل مکانیزه می باشد. تکنولوژی و روش تولید پانل گچی در سایر کشورها همان روشی است که در ایران انجام میگیرد. تاکنون روش دیگری برای این کار در نقاط دیگر جهان معرفی نشده است. لیکن آنچه درفرآیند تولید این محصولات اهمیت دارد عبارت است از:

• توان مهندسی واحد تولیدی در انتخاب مواد و آماده‌سازی آن
• توانایی ماشین‌آلات در انجام عملیات مختلف فرآیند تولید
• اضافه کردن مواد افزودنی مناسب به گچ و کاغذ
• دقت کنترل کیفیت در جلوگیری از ورود مواد نامرغوب به فرایند تولید

فرآیند تولید پانل گچی بصورت batch

تکنولوژی ساخت صفحات روکش‎‌دار گچی در بیشتر کشورها  به ۲ صورت پیوسته و batch (مرحله به مرحله ) انجام می‌گیرد. در فرآیند batch، پودر گچ و الیاف سلولزی در مخزن یک مخلوط کن، همگن می‌شود. سپس در قالب‌های پلاستیکی مخصوص ریخته می‌شود و در مرحله بعد وارد خشک کن می‌شود. این در حالیست که در فرآیند پیوسته همه این مراحل مکانیزه است. از مزیت‌های این روش می‌توان به صرفه‌جویی در زمان،  هزینه‌های تولید و تعداد نیروی انسانی در بخش تولید اشاره داشت. 

در فرایندbatch  عمل اختلاط و فرآوری مواد ( پودر گچ و الیاف سلولزی ) با کیفیت بالاتری انجام می­گیرد. لذا پانل‌­های ساخته شده با این روش از استحکام مکانیکی بالاتری  نسبت به پانل های ساخته شده به روش پیوسته برخوردارند. راه‌اندازی خط تولید این پانل‌های با الیاف سلولزی به روش پیوسته، نیاز به دستگاه های پیشرفته و صرف هزینه های زیاد دارد. اما از آنجایی که در فرآیند بروش batch، ظرفیت تولید پایین‌تر است، لذا هزینه‌های راه‌اندازی خط تولید کمتر است. بنظر می­رسد که با افزایش ظرفیت تولید، استفاده از روش تولید پیوسته دارای ارزش اقتصادی بالایی باشد.

شاخص‌های مالی و اقتصادی پروژه

در این مقاله سعی کردیم اطلاعات مختصر اما مفیدی از ایجاد یک طرح معدنی یعنی تولید پنل‌های گچی ارائه دهیم. در بخش نظرات به ما بگویید کدوم بخش  از طرح توجیهی برای شما جذاب‌تر است تا اطلاعات بیشتری از آن بخش را در اختیار شما قرار دهیم. اگر مشتاقید نمونه طرح‌های بیشتری را ببینید به صفحه خدمات سرمایه گذاری مراجعه نمایید.